Prawa i obowiązki akcjonariuszy spółki akcyjnej

By , 20 maja 2011

Prawa i obowiązki akcjonariuszy

Stosunek uczestnictwa w spółce wiąże się z objęciem lub nabyciem spółki.

Status wspólnika (statut akcjonariusza) nie jest uzależniony od własności dokumentu akcyjnego. Brak takiego dokumentu nie powoduje, że taka osoba nie jest akcjonariuszem.

Art. 343 par. 1 KSH – za akcjonariusza uważa się tylko osobę wpisaną do księgi lub posiadacza akcji na okaziciela.

Akcjonariuszem dana osoba staje się jednak niezależnie od wpisu w księdze akcyjnej.

Powyższy artykuł nie ma zastosowania do pierwszych akcjonariuszy, których prawa do spółki nie zależą od wpisu do księgi akcyjnej czy posiadania akcji na okaziciela.

Obowiązuje zasada równego traktowania akcjonariuszy – Art. 20 KSH.

Utrata statusu akcjonariusza może być następstwem:

– następstwem zbycia wszystkich akcji

– następstwem umorzenia akcji

– rozwiązania spółki

– przekształcenia jej w spółkę handlową (o ile akcjonariusz nie bierze w tym udziału)

Możliwością pozbycia się akcjonariusza jest też unieważnienie akcji, jeśli akcjonariusz nie uiści wpłaty za akcję w podanym terminie.

Przymusowe pozbawienie statutu akcjonariusza może nastąpić w drodze przymusowego umorzenia akcji, przy czym warunki i tryb takiego umorzenia musi przewidywać statut spółki.

Umorzenie automatyczne – statut przewiduje, że w przypadku zajścia jakiegoś wydarzenia akcja jest umarzana automatycznie, w takim przypadku akcjonariuszowi przysługuje wynagrodzenie nie mniejsze niż tzw. wartość bilansowa akcji.

Pozbawienie akcjonariusza prawa uczestnictwa w spółce może być przeprowadzone w drodze uchwały walnego zgromadzenia o przymusowym wykupie akcji.

Prawa udziałowe akcjonariuszy

Prawa:

– majątkowe

– korporacyjne

Prawa majątkowe – te, które bezpośrednio zmierzają do zaspokojenia interesu majątkowego akcjonariusza -> np. prawo do zysku

Prawa korporacyjne (organizacyjne) – akcjonariusz pośrednio zabezpiecza swoje interesy majątkowe -> np. prawo do głosu

Inny podział:

– prawa związane z akcją

– prawa przyznane osobiście akcjonariuszowi (związane z konkretną osobą)

Prawa związane z akcją – idą za akcją, np.. w przypadku zbycia akcji prawo głosu przechodzi na nabywcę.

Prawa przyznane osobiście akcjonariuszowi – np. prawo do wyższej dywidendy, możliwość wyznaczania 1 osoby do zarządu, możliwość domagania się walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Jeśli taka osoba przestanie być akcjonariuszem, to takie prawa przyznane jej osobiście wygasają.

Inny podział:

– prawa wykonywane indywidualnie

– realizowane tylko przez wszystkich akcjonariuszy

Inny podział:

– prawa o charakterze powszechnym

– prawa zapewniające korzyści tylko niektórym wspólnikom

Prawa mniejszości – przyznawane np. 1/20 akcjonariuszy (ta mniejszość może się czegoś tam domagać)

Akcjonariuszowi NIE przysługuje prawo do indywidualnej kontroli, do wyłączenia wspólnika, (dopisać)

Przysługuje:

– prawo do przeprowadzenia wyborów do rady nadzorczej grupami

– do powoływania dodatkowych likwidatorów

– do informacji (nie kontroli!)

– prawo do żądania odkupienia akcji akcjonariuszom mniejszościowym

Prawa majątkowe w spółce akcyjnej:

– prawo do udziału w zysku (wynika z przystąpienia do spółki)

– prawo do zysku za konkretny rok obrotowy (związane ze spełnieniem określonych warunków)

Roszczenie do dywidendy powstaje tylko wtedy, gdy spółka wypracuje zysk, kiedy walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmie uchwałę o przeznaczeniu części lub całego zysku do wypłaty dywidendy.

Prawo ogólne do zysku jest związane z udziałem w spółce i niedopuszczalne jest zbycie prawa do udziału w zysku. Możliwe jest jednak zbywanie wierzytelności przyszłych (można zbyć roszczenie o udział w zysku).

Akcjonariusz ma prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, które zostało zbadane przez biegłego rewidenta, i który został przeznaczony na wypłaty. O tym, jaką część zysku i co zrobić z zyskiem za dany rok obrotowy, decyduje zwyczajne zgromadzenie akcjonariuszy. Statut może upoważnić zarząd do wypłaty akcjonariuszom zaliczki na poczet dywidendy.

Warunki, jakie muszą być spełnione do tego, by zarząd mógł podjąć taką decyzję:

– upoważnienie w statucie

– spółka musi mieć środki wystarczające na taką wypłatę

– poprzedni rok obrotowy w zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym wykazuje zyski

Nie powstaje tutaj jednak roszczenie o wypłatę – to zarząd decyduje o wypłaceniu zysku (akcjonariusz nie może się tego domagać).

Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są akcjonariusze, którym przysługiwały akcje w dniu powzięcia uchwały o podziale zysków, przy czym statut może upoważnić walne zgromadzenie akcjonariuszy do podjęcia decyzji o wyznaczeniu innego dnia dywidendy. Ten dzień, na który ustalamy listę uprawnionych do dywidendy, jest nazywany dniem dywidendy. Dzień dywidendy nie może przypadać później niż 2 miesiące od dnia podjęcia uchwały o podziale zysków.

Podział zysku

Podział jest uzależniony od:

– liczby akcji, jaką dysponuje konkretny akcjonariusz. Jeśli akcje nie są całkowicie pokryte, to zysk rozdziela się w stosunku do dokonanych wpłat na akcje. Statut spółki może jednak przewidywać inaczej.

– akcje uprzywilejowane, jak również osobisty przywilej (prawo do wyższej dywidendy), są ograniczone – nie można dać o ½ więcej niż przypada na akcję zwykłą

W celu ułatwienia realizacji prawa do dywidendy spółka może wydawać akcjonariuszom tzw. kupony dywidendowe (papiery wartościowe na okaziciela, które inkorporują prawa do dywidendy za określone lata obrotowe). Wypłata dywidendy jest uzależniona od przedstawienia przez akcjonariusza takiego kuponu. Kupony te mogą być przedmiotem samodzielnego obrotu.

Termin wypłaty dywidendy

Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Jeżeli takiego terminu uchwała nie określa, to wówczas dzień określa rada nadzorcza.

Wypłata w gotówce – czasami w innej formie.

Prawo poboru – prawo pierwszeństwa objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym w stosunku do posiadanych akcji.

Art. 433 par 1 KSH.

Realizacja tego prawa pozwala akcjonariuszowi zachować pozycję w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego.

Przepisy KSH pozwalają na pozbawienie akcjonariusza prawa poboru w akcji w całości lub w części, w drodze uchwały walnego zgromadzenia. Pozbawienie prawa poboru może dotyczyć tylko konkretnej emisji akcji (nie można akcjonariuszowi tego prawa całkowicie wyłączyć). Uchwała, która pozbawia akcjonariusza prawa poboru, wymaga jednak kwalifikowanej większości, musi bowiem być podjęta większością 4/5 głosów. Ponadto, pozbawienie może nastąpić tylko wtedy, gdy taka uchwała została wyraźnie przewidziana w porządku obrad walnego zgromadzenia. Zarząd spółki jest zobowiązany do uzasadnienia pozbawienia akcjonariusza prawa poboru oraz wskazania proponowanej ceny emisyjnej lub sposobu jej ustalenia.

Warunki pozbawienia prawa poboru nie mają zastosowania, gdy uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego przewiduje objęcie nowych akcji w całości przez instytucję finansową z obowiązkiem oferowania ich następnie akcjonariuszom.

Krąg akcjonariuszy, którym przysługuje prawo poboru jest ustalany według dnia prawa poboru, który jest wskazany w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego.

W porządku obrad walnego zgromadzenia powinno się wskazać proponowany dzień prawa poboru.

Dzień prawa poboru nie może być ustalony później, niż 3 miesiące od dnia podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego.

Akcjonariusz może zbyć skonkretyzowane prawo poboru, które powstaje w następstwie uchwalonego podwyższenia kapitału zakładowego.

Od prawa poboru należy odróżnić prawo do akcji gratisowych, które przysługują akcjonariuszowi w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego ze środków własnych spółki (tzw. papierowe podwyższenie).

Prawo do kwoty likwidacyjnej (prawo do udziału w sumie polikwidacyjnej) – prawo majątkowe, które przysługuje każdemu akcjonariuszowi do udziału w majątku, który pozostaje po likwidacji spółki. Ta kwota likwidacyjna jest wyrażoną w pieniadzu częścią wartości majątku spółki, który pozostaje po zakończeniu postepowania likwidacyjnego. Kwota ustalana jest w oparciu o tzw sprawozdanie likwidacyjne. Prawo do kwoty likwidacyjnej przybiera postać wierzytelności wobec spółki w przypadku 2 przesłanek:

– upływu 1 roku od dnia od ostatniego ogłoszenia o likwidacji spółki

– zaspokojenia (zabezpieczenia) wierzycieli

Majątek spółki, który pozostał po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, dzieli się pomiędzy akcjonariuszy w stosunku do dokonanych przez każdego z nich wpłat na kapitał zakładowy (czyli wpłat na pokrycie akcji).

Jeśli istnieją akcje uprzywilejowane, to są one spłacane w pierwszej kolejności.

Prawo do ekwiwalentu za akcje – przysługuje akcjonariuszowi w przypadku umorzenia akcji. Umorzenie, co do zasady, powoduje powstanie prawa do ekwiwalentu, ale w ramach wyjątku przy umorzeniu dobrowolnym może się ono odbyć bez takiego ekwiwalentu.

Dobrowolne umorzenie następuje za zgodą akcjonariusza.

W przypadku umorzenia przymusowego (automatycznego) akcjonariuszowi przysługuje ekwiwalent – wynagrodzenie nie niższe niż wartość finansowa akcji.

Ekwiwalent związany z wyciśnięciem akcjonariusza – Art. 418 KSH – wypłacany gdy pozbywamy się akcjonariuszy mających poniże 5% akcji.

Pozbycie się akcjonariusza w przypadku przekształcenia spółki – jeżeli akcjonariusz nie uczestniczy w przekształceniu, to jego akcje wygasają z dniem przekształcenia, a on sam nabywa roszczenie o zapłaty przez spółkę kwoty równej wartości bilansowej akcji.

Prawa korporacyjne

Prawo do udziału w zgromadzeniu – prawo do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy przysługuje każdemu akcjonariuszowi. Akcjonariusz absolutnie nie może zostać pozbawiony tego prawa.

Art. 406 KSH i następne określają jednak krąg akcjonariuszy oraz innych osób, które są uprawnione do realizacji tego prawa. Regulacja jest różna w zależności od tego, czy mamy do czynienia ze spółką prywatną czy publiczną.

W 2009 roku nastąpiły zmiany w KSH w zakresie przepisów o walnym zgromadzeniu akcjonariuszy!

Akcje w spółkach prywatnych – uprawnieni z akcji imiennych i świadectw tymczasowych, a także zastawnicy oraz  użytkownicy, którym przysługuje prawo głosu, mogą uczestniczyć w walnym zgromadzeniu spółki prywatnej, jeżeli zostali wpisani do księgi akcyjnej co najmniej na tydzień przed terminem walnego zgromadzenia.

Uprawnieni z akcji na okaziciela będą mogli uczestniczyć w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, jeżeli dokumenty akcji na okaziciela zostaną złożone w spółce co najmniej na tydzień przed terminem zgromadzenia i nie zostaną odebrane ze spółki przed jego ukończeniem.

Zamiast akcji na okaziciela może zostać złożone zaświadczenie wydane na dowód tego, że akcje zostały złożone u notariusza, w banku, w firmie inwestycyjnej, które zostało wskazane w ogłoszeniu o zwołaniu danego zgromadzenia. W zaświadczeniu wskazuje się numery dokumentów akcji i stwierdza się, że dokumenty akcji nie będą wydane przed zakończeniem walnego zgromadzenia.

Prawo do uczestnictwa w WZA w spółkach publicznych – tylko osoby, które są akcjonariuszami w dniu rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu (na 16 dni przed datą walnego zgromadzenia), dla uprawnionych  z akcji imiennych jak i świadectw tymczasowych.

Uprawnieni z akcji imiennych jak i imiennych świadectw tymczasowych mają prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, jeśli są wpisani do księgi akcyjnej w dniu rejestracji uczestników.

Jeśli występują w spółce publicznej akcje na okaziciela, to prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy właściciele takich akcji mają prawo, jeśli zostaną one złożone nie później niż  w dniu rejestracji i odebrane mogą być po zakończeniu walnego zgromadzenia.

Zamiast składania akcji w spółce można przedstawić zaświadczenie o złożeniu akcji np. w banku, u notariusza, itd..

W przypadku akcji zdematerializowanych uprawnieni mogą, nie wcześniej niż po ogłoszeniu o zwołaniu walnego zgromadzenia akcjonariuszy i nie później niż w pierwszym dniu powszednim następującym po dniu rejestracji, zgłosić podmiotowi, który prowadzi rachunek papierów wartościowych, żądanie wystawienia imiennego zaświadczenia o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.

Akcjonariusz może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy osobiście lub przez pełnomocnika. Pełnomocnictwo powinno zostać udzielone w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Pełnomocnikiem co do zasady nie może być:

– członek zarządu spółki

– pracownik spółki

Zasada powyższa nie obowiązuje w spółkach publicznych.

W przypadku spółki publicznej pełnomocnictwo może być udzielone na piśmie lub w formie elektronicznej.

Postanowienia statutu mogą dopuszczać udział w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Co do zasady, może to obejmować:

– transmisję obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym

– dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym, w ramach której akcjonariusze mogą się wypowiadać w toku obrad walnego zgromadzenia, mimo iż przebywają w innym miejscu niż odbywa się zgromadzenie, i mogą wykonywać prawo głosu osobiście lub przez pełnomocnika przed lub w toku walnego zgromadzenia akcjonariuszy (Art.. 406 ze znaczkiem 5).

Prawo głosu przysługuje każdemu akcjonariuszowi. Co do zasady jedna akcja daje prawo do jednego głosu.

Spółka może emitować akcje uprzywilejowane co do głosu, zawsze są to akcje imienne, maksymalnie 2 głosy na 1 akcję uprzywilejowaną. Uprzywilejowania powstałe na mocy KH oraz uprzywilejowania szczególne pozostają w mocy.

Zgodnie z artykułem 411 ze znaczkiem 3 KSH akcjonariusz może głosować odmiennie w każdej z posiadanych akcji.

Statut może przyznać więcej głosów lub uprzywilejowania osobiste, ale może również ograniczyć prawo głosu akcjonariusza, który ma ponad 1/10 głosów w spółce. W tym przypadku bierze się pod uwagę liczbę głosów przypadających na danego akcjonariusza także w wyniku uprzywilejowania akcji albo przyznania mu osobiście przywileju głosowego.

Żeby określić, czy akcjonariusz przekracza poziom głosów, który powoduje ograniczenie, do liczby głosów, którymi sam akcjonariusz dysponuje bezpośrednio, dolicza się także głosy, które mogą mu przysługiwać lub przysługują, ponieważ jest zastawnikiem akcji (ktoś mu dał akcje w zastaw) lub użytkownikowi.

Te zasady obliczania mogą też dotyczyć innych osób dysponującym prawem głosów jako zastawników użytkownikowi. Ograniczenie to może dotyczyć wyłącznie tego prawa głosu, który przekracza limit określony w statucie. Statut może także przewidywać kumulację głosów należących do akcjonariuszy, pomiędzy którymi istnieje stosunek dominacji lub zależności. W takim przypadku do głosów z akcji spółki dominującej dolicza się głosy z akcji spółki lub spółdzielni zależnej.

Zasadą kodeksową jest, że prawo głosu przysługuje od dnia pełnego pokrycia kosztów akcji.

Prawo głosu podlega pewnemu ograniczeniu, ponieważ akcjonariusz nie może głosować (osobiście lub przez pełnomocnika) przy podjęciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu (nie może również sam sobie udzielać absolutorium) a także w kwestii sporu  między nim a spółką. To ograniczenie nie znajduje zastosowania w spółkach publicznych.

Prawo do informacji

Przepisy KSH przy spółkach akcyjnych nie przewidują takiego prawa indywidualnej kontroli. Akcjonariusze mają jednak prawo do uzyskania informacji dotyczących spółki. Z takim żądaniem informacji może wystąpić każdy akcjonariusz, niezależnie od tego ile ma akcji. Prawo do informacji jest realizowane przede wszystkim w ramach walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Zarząd zobowiązany jest wówczas do udzielenia akcjonariuszowi na jego żądanie informacji dotyczących spółki, które są potrzebne dla oceny sprawy, która jest objęta porządkiem obrad. Z żądaniem udzielenia tych informacji może wystąpić wyłącznie akcjonariusz uprawniony do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i który bierze w nim udział. Również posiadacze akcji niemych mogą domagać się udzielenia informacji.

Do udzielenia informacji zobowiązany jest zarząd, który co do zasady powinien takich informacji udzielić ustnie w trakcie walnego zgromadzenia. Z ważnych powodów zarząd może udzielić informacji na piśmie, nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia zgłoszenia żądania podczas walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Odpowiedź uznaje się także za udzieloną, jeżeli informacje są dostępne na stronie internetowej spółki w miejscu wydzielonym na zadawanie pytań.

Na odmówić udzielenia odpowiedzi, jeżeli mogłoby to wyrządzić spółce szkodę, mogłoby wyrządzić szkodę spółce powiązanej ze spółkę albo spółce lub spółdzielni zależnej, np. jeżeli informacja dotyczy wiadomości o charakterze technicznym, organizacyjnym i inne informacje objęte co do zasady poufnością.

Akcjonariusz może również żądać udzielenia informacji poza walnym zgromadzeniem akcjonariuszy. Zarząd nie ma jednak w tym wypadku obowiązku udzielania takiej informacji. Jeżeli jednak udzieliłby takiej informacji, to wtedy, zgodnie z zasadą równości akcjonariuszy, ta informacja powinna być przekazana także innym akcjonariuszom i stąd taka informacja powinna być zamieszczona na piśmie w materiałach przedkładanych najbliższemu walnemu zgromadzeniu.

Jeżeli zarząd odmówił ujawnienia informacji na żądanie złożone w toku walnego zgromadzenia, akcjonariusz może złożyć do sądu rejestrowego wniosek o zobowiązanie zarządu do udzielenia takiej informacji. Warunkiem jest jednak zgłoszenie stosownego sprzeciwu w toku walnego zgromadzenia. Sprzeciw ten powinien zostać zgłoszony do protokołu.

Jeżeli zarząd w odpowiedzi na żądanie zgłoszenia w toku zgromadzenia zobowiązał się do udzielenia odpowiedzi w terminie dwóch tygodni od dnia zakończenia walnego zgromadzenia,, to prawo wystąpienia z wnioskiem do sądu rejestrowego nie zależy od zgłoszenia tego sprzeciwu. Każdy akcjonariusz może wystąpić do sądu rejestrowego z wnioskiem o zobowiązanie spółki do ogłoszenia informacji, która została przekazana innemu akcjonariuszowi poza walnym zgromadzeniem.

Prawo do wykupienia akcji akcjonariuszy mniejszościowych

Inaczej prawo do wyciśnięcia akcjonariusza (squeeze out). Art. 418 KSH – regulacja ta umożliwia akcjonariuszom dominującym (nie więcej niż pięciu akcjonariuszy), którzy w sumie mają mieć 95% reprezentacji kapitałowej i każdy z nich jest uprawniony do nie mniej niż 5% kapitału zakładowego. Ci dominujący akcjonariusze mogą skorzystać z uprawnienia do pozbycia się akcjonariuszy mniejszościowych, którzy reprezentują nie więcej niż 5% kapitału zakładowego.

To pozbycie się następuje w drodze przymusowego wykupu akcji, które przysługują akcjonariuszom mniejszościowym. Żeby skorzystać z tego uprawnienia, najpierw musi zostać podjęta uchwała o przymusowym wykupie. Uchwała ta zapada w drodze jawnego i imiennego głosowania. Taka uchwała ma zapaść większością 95% głosów, chyba że statut przewiduje jeszcze surowsze warunki. Przy głosowaniu tej uchwały każda akcja daje uprawnionemu jeden głos bez względu na przywileje lub ograniczenia.

Akcjonariusze mniejszościowi, których akcje podlegają wykupowi, powinni w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały zgłosić w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złożenia u notariusza lub innej instytucji finansowej do rozporządzania przez spółkę. Jeżeli akcjonariusz nie złożył dokumentu akcji w terminie, zarząd może unieważnić ten dokument akcyjny i wyemitować nowy dokument, pod tymi samymi numerami.

Akcjonariuszom mniejszościowym nieobjętym uchwałą przysługuje prawo do żądania wykupienia ich akcji. Akcjonariusze żądający wykupu, jeżeli byli obecni na walnym zgromadzeniu, które podejmowało uchwałę o wyciśnięciu, powinni w terminie dwóch tygodni od dnia walnego zgromadzenia złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody złożenia do rozporządzenia spółki. Natomiast jeśli ich nie było, wówczas obowiązuje termin miesięczny od dnia ogłoszenia wykupu.

Wykupu dokonuje się po cenie notowania na rynku regulowanym według kursu przeciętnego z ostatnich trzech miesięcy przed powzięciem uchwały, a jeżeli akcje nie są notowane na rynku regulowanym, to po cenie ustalonej przez biegłego, którego wybiera walne zgromadzenie akcjonariuszy. Ta procedura wyciśnięcia nie znajduje zastosowania do spółek publicznych.

Przede wszystkim przepisy Ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzenia instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych zawierają konstrukcję podobną do wyciśnięcia akcjonariuszy mniejszościowych, ale z mniejszym progiem (90%).

Obowiązki akcjonariuszy w spółce

Akcjonariusz ma obowiązek wnieść pokrycie akcji. O tym, czy akcje mają być pokryte przed czy po rejestracji spółki, decyduje statut. KSH przy spółkach akcyjnych zakłada, że nie cały kapitał ma być wniesiony przed rejestracją (Art. 309 KSH). Przy akcjach aportowych aporty mają być wniesione w terminie do roku od momentu rejestracji spółki. Akcje aportowe są zawsze akcjami imiennymi, nie są wydawane akcjonariuszowi, ale zatrzymywane w spółce do momentu zatwierdzenia sprawozdania za rok obrotowy za rok, w którym wniesiono dany aport).

Sytuacja, w której spółka została zarejestrowana, ale kapitał zakładowy nie został w pełni pokryty:

– terminy wpłat po rejestracji może przewidywać statut

– jeżeli statut nie przewiduje takich terminów, to terminy i wysokość kolejnych wpłat na akcje określa uchwała walnego zgromadzenia, ale walne zgromadzenie może też podjąć uchwałę upoważniającą zarząd do wyznaczenia takiego terminu.

Jeżeli taki termin zostaje ustalony, to zarząd ma obowiązek dwukrotnie ogłosić wezwanie do dokonania wpłat. To wezwanie może być zastąpione listami poleconymi.

Niedokonanie przez akcjonariusza wpłat w oznaczonych terminach powoduje po jego stronie powstania obowiązku:

– zapłaty odsetek

– może wchodzić w grę odszkodowanie (statut może przewidywać inne rozwiązanie)

Jeżeli akcjonariusz nie uiszcza kolejnej wpłaty, odszkodowania, odsetek czy innych płatności, to w terminie miesiąca od terminu płatności może zostać pozbawiony swoich praw udziałowych przez unieważnienie dokumentów akcyjnych lub świadectw tymczasowych. Decyzję o unieważnieniu podejmuje zarząd lub rada nadzorcza.

Unieważnienie jest skuteczne od dnia zawiadomienia akcjonariusza listem poleconym o tym fakcie. Unieważnić można tylko akcje imienne lub imienne świadectwo tymczasowe. Akcji na okaziciela przed pełną wpłatą absolutnie nie wolno wydawać!

Unieważnienie polega na zerwaniu związku pomiędzy prawami, które są inkorporowane w akcji, i dokumentem akcyjnym. Spółka wydaje następnie nowe dokumenty akcyjne pod tymi samymi numerami i dokonuje sprzedaży tych nowych akcji. Numery akcji unieważnionych podaje się w ogłoszeniu.

Sprzedaż następuje za pośrednictwem notariusza, firmy inwestycyjnej lub banku. Pieniądze uzyskane z tej sprzedaży zalicza się na poczet długów akcjonariusza, któremu akcje unieważniono oraz na poczet kosztów tej sprzedaży. Jeżeliby się okazało, że suma sprzedaży tych akcji, to wtedy pozostałą kwotę zwraca się akcjonariuszowi. Gdyby kwota ta była zbyt mała do pokrycia długów akcjonariusza, to spółka może domagać się od niego pokrycia kosztów.

Zarząd spółki:

– prowadzenie spraw spółki i reprezentacja spółki na zewnątrz

– silniejsza pozycja niż w przypadku zarządu spółki z o. o.

art. 375 ze znaczkiem 1 – ani Rada Nadzorcza ani walne zgromadzenie akcjonariuszy nie może wydawać zarządowi wiążących [decyzji?]

Skład zarządu:

– liczba osób – od 1 do nieograniczonej

– statut spółki akcyjnej musi przewidywać skład zarządu

– sztywne lub widełkowe określenie liczby członków zarządu (3 lub od 1 do 3)

– art. 18 KSH – osoby fizyczne o pełnej zdolności do czynności prawnych, nieskazane wyrokiem za przestępstwa wymienione w tym artykule

– Rada Nadzorcza powołuje członków zarządu (statut może przewidywać inaczej)

– walne zgromadzenie akcjonariuszy może zawieszać lub odwoływać członków zarządu (zawsze! Bez względu na statut)

– stosunek podstawowy -> umowa o pracę, kontrakt menedżerski, umowa o charakterze nienazwanym

– art. 378 – wynagrodzenie powinno zostać określone przez Radę Nadzorczą

Tantiemy – udziały w zysku

Członkowie zarządu mogą mieć prawo do tantiem.

O tantiemach decyduje walne zgromadzenie akcjonariuszy, może upoważnić do tego Radę Nadzorczą.

Kodeks określa maksymalną kadencję -> 5 lat. Nie ma możliwości powoływania członków zarządu na czas nieokreślony.

Art. 369 paragraf 1 – można powołać członków zarządu na kolejne 5 lat przed upływem bieżącej kadencji. Nie wcześniej jednak niż na rok przed upływem kadencji. Kadencja liczona jest indywidualnie dla każdego członka. Statut spółki może przewidywać kadencję wspólną. Istnieje możliwość częściowego wymieniania składu zarządu -> statut może to przewidywać.

Mandat wygasa z dniem przyjęcia sprawozdania za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu (upływ kadencji).

Przyczyny wygaśnięcia mandatu członka zarządu:

-> stosunek podstawowy jednak nie wygasa. Samo odwołanie do tego nie prowadzi -> trzeba rozwiązać umowę

– złożenie rezygnacji – tak samo jak w sp. z o. o. członkowie zarządu spółek akcyjnych mogą złożyć rezygnację. Ma ona charakter jednostronny – nie wymaga akceptacji spółki. Wspólnik sam rozwiązuje stosunek łączący go ze spółką.

Do rezygnacji należy stosować przepisy o umowie zlecenia. Jeżeli pełnienie funkcji miało charakter odpłatny, a taka rezygnacja nastąpiła bez ważnych powodów, to taki członek zarządu może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą wobec spółki

– śmierć członka zarządu

Art. 18 KSH – utrata zdolności do czynności prawnych – wyrok ubezwłasnowolniający lub częściowo ubezwłasnowolniający lub skazanie za przestępstwo, lub też sytuacja wskazana w przepisach szczególnych. Należy pamiętać o tym, że mamy szereg przepisów, które ograniczają lub wyłączają możliwość pełnienia funkcji w organach spółek kapitałowych.

Kompetencje zarządu:

– reprezentuje spółkę na zewnątrz

– składa i przyjmuje oświadczenia woli w imieniu spółki

Poza zarządem są wyjątki – w pewnych sytuacjach zarząd spółki nie może jej reprezentować, np.:

– w umowach pomiędzy spółką a członkami zarządu

Jeżeli mamy trzyosobowy zarząd i z jednym z członków jest zawarta umowa, to spółkę w takim przypadku reprezentuje Rada Nadzorcza albo pełnomocnik wybrany w drodze walnego zgromadzenia (art. 379)

Zaskarżanie uchwał:

W sytuacji, gdy uchwałę skarży cały zarząd albo jeden z członków zarządu, spółkę w tym procesie reprezentuje pełnomocnik powołany przez walne zgromadzenie albo kurator sądowy (jeżeli nie może działać pełnomocnik)

W spółkach jednoosobowych mamy rozwiązanie szczególne – jeżeli jedyny wspólnik jest jednocześnie jedynym członkiem zarządu, to wtedy czynność prawna między wspólnikiem a spółką wymaga aktu notarialnego. Odpis takiego aktu jest przesyłany do sądu rejestrowego i składany do akt rejestrowych.

Comments are closed

OfficeFolders theme by Themocracy