Handlowe spółki osobowe:

Zdolność prawna wszystkich handlowych spółek osobowych – art. 8

Podmioty prawa odrębne od wspólników.

W obrocie występują pod firmą.

Mogą nabywać prawa i zaciągać zobowiązania.

Spółka ma status przedsiębiorcy w rozumieniu KC, Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Nie mają statusu przedsiębiorcy wspólnicy w spółkach osobowych.

Spółka prowadzi działalność zawsze pod firmą.

Przedsiębiorstwo [należy do] spółki a nie wspólników.

Art. 9 – do zmiany umowy potrzebna jest zgoda wszystkich stron umowy, dopuszczono jednak możliwość innego uregulowania tej kwestii w umowie spółki. Dopuszczalne jest postanowienie o zmianie umowy spółki inaczej niż za zgodą wszystkich stron.

Art. 10 – dopuszcza się zbywanie członkostwa w handlowych spółkach osobowych po spełnieniu kilku przesłanek:

– umowa spółki przewiduje / dopuszcza możliwość zbywania takiego członkostwa

– wymaga, aby na dokonanie takiego zbycia pozostali wspólnicy wyrazili zgodę – musi to być zgoda pisemna (w umowie spółki wymóg zgody wszystkich wspólników może być złagodzony).

Szczególny przypadek odpowiedzialności – kumulatywne przystąpienie -> zbywca udziału dalej odpowiada za zobowiązania (do czasu ustąpienia ze spółki). Nabywca odpowiada za zobowiązania powstałe zarówno przed jak i po przystąpieniu do spółki. Wierzyciel może się domagać od zbywcy i nabywcy.

W spółce komandytowo-akcyjnej wyjątkowo odpowiedzialność ta znajdzie zastosowanie do komplementariuszy (nie do akcjonariuszy).

Spółka handlowa:

– określenie celu, dla którego jest zawiązywana

– zobowiązanie się wspólników do wniesienia wkładów

Umowa spółki może przewidywać inny sposób współdziałania.

Umowa spółki handlowej -> nie dotyczy spółki akcyjnej i komandytowo-akcyjnej – tam normatywnie nie pojawia się ten termin.

Spółka akcyjna i komandytowo-akcyjna -> statut – zasady funkcjonowania ii ustrój spółki

Spółka jednoosobowa -> spółka kapitałowa, wszystkie udziały należą do jednego akcjonariusza / udziałowca (spółka akcyjna, spółka z o. o.)

Niedopuszczalne jest tworzenie jednoosobowych spółek osobowych.

Jeżeli w trakcie działania spółka osobowa stanie się spółką jednoosobową, powoduje to rozwiązanie spółki.

Spółka partnerska – może funkcjonować do 1 roku z jednym wspólnikiem.

W takiej spółce jednoosobowej nie ma umowy.

Akt założycielski -> spółka z o. o.

Statut -> spółka akcyjna

Wszystkie uprawnienia – 1 osoba.

Stosunek dominacji i zależności.

Spółka publiczna -> akcje zostały zdematerializowane i dopuszczone do obrotu publicznego.

Głos oddany -> za, przeciw, wstrzymujące (wliczane przy liczeniu większości).

Bezwzględna większość głosów – więcej niż połowa głosów oddanych.

np. 20 wspólników:

7 za, 4 przeciw, 5 wstrzymało się, 4 nie głosowało (tych co nie głosowali nie bierze się pod uwagę)

7/16 -> uchwała nie przeszła

Zasady podejmowania działalności gospodarczej:

– Ustawa z 2.07.2004 o swobodzie działalności gospodarczej, Art. 4 Ustawy -> przedsiębiorca jest osobą fizyczną, osobą prawną, jednostka organizacyjna nie ma osobowości prawnej, ale zdolność prawną wykonywania działalności gospodarczej we własnym imieniu i na własne ryzyko

Art. 2 Ustawy -> działalność gospodarcza – zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Potencjalnie może przynosić zyski -> działalność zarobkowa.

Zorganizowana – przedsiębiorca nadał temu ramy prawne.

Ciągła – z zamiarem stałego prowadzenia działalności.

W ustawie również -> działalność zawodowa jako działalność gospodarcza.

Art. 3 Ustawy – wyłączenia w zakresie wykonywania ustawy:

– działalność wytwórcza w rolnictwie, w zakresie upraw, chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybactwa śródlądowego, wynajmowania przez rolników pokoi, wydawanie posiłków i innych usług związanych z pobytem turystów (agroturystyka)

Art. 14 – przedsiębiorca może podjąć działalność w momencie zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, rejestru.

Obowiązuje konstytucyjna zasada wolności gospodarczej. Art. 6 – wolne dla każdego, na równych prawach, z zachowaniem przepisów. Nie jest to jednak zasada nieograniczona.

Ograniczenia działalności gospodarczej:

– np. handel bronią, materiałami wybuchowymi, itp.

Państwo musi ingerować ze względu na interes ogólny.

Ograniczenia zawarte w Ustawie:

1) działalność koncesjonowana – Art. 46 Ust.

– poszukiwanie lub rozpoznanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin

– bezzbiornikowe magazynowanie substancji lub roztworów w górotworze (działalność związana z górnictwem)

– wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz technologiami i wyrobami związanymi z wojskiem

– wytwarzanie, przetwarzanie, przechowywanie, obrót paliwami i energią

– ochrona osób i mienia

– rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych

– przewozy lotnicze

Odrębne regulacje prawne – np. dotyczące uzyskiwania takich koncesji

Nowe koncesje – państwo -> bezpieczeństwo państwa i interes publiczny

2) działalność regulowana – w myśl odrębnych przepisów niż Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, odmienny, dodatkowy wpis oprócz rejestru przedsiębiorców. Wpis do [rejestru?] działalności regulowanej.

Na poziomie wpisu nie ma kontroli, czy działalność spełnia wymagania przewidziane w odrębnej ustawie.

3) działalność wymagająca zezwoleń

Konieczność uzyskania zezwoleń lub licencji na prowadzenie określonej działalności. Art. 75 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – np. sprzedaż i obrót napojami alkoholowymi.

Art. 14 ust. 1 Ustawy – przedsiębiorca może podjąć działalność w dniu złożenia wniosku do Ewidencji Działalności Gospodarczej po wpisie do rejestru przedsiębiorców (KRS).

Ewidencja  działalności – przedsiębiorcy, którzy mają status osoby fizycznej.

Reszta – KRS.

Wyjątek -> spółka kapitałowa w organizacji, może podjąć działalność przed dokonaniem wpisu do rejestru.

Art. 23 Ustawy – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej. Prowadzi ją Ministerstwo Gospodarki.

Osoba fizyczna – rejestr. Udostępnianie informacji o przedsiębiorcach a także innych podmiotach, jeżeli wskazuje na to ustawa.

Ewidencja działalności gospodarczej -> do marca 2009 gmina, przedsiębiorca będący osobą fizyczną. Od marca 2009 Centralna Ewidencja -> Minister.

Możliwe składanie wniosków drogą elektroniczną.

W wersji elektronicznej również możliwe -> gmina -> gmina w formie elektronicznej przesyła do Centralnej Ewidencji. Ewidencja ta ma charakter jawny.

Do końca 2011 roku -> przepisanie (z urzędu) do Centralnej Ewidencji.

Ustawa o KRS z 20.08.1997 roku -> weszła w życie w styczniu 2001.

KRS – krajowy rejestr sądowy, prowadzony w systemie centralnym wykaz danych podmiotów, które występują w obrocie i podlegają obowiązkowemu wpisowi do tego rejestru. Jest to jeden rejestr, centralny.

Zastąpił on w 2001 roku inne rejestry.

Założenie Ustawy -> wszystkie podmioty występujące w obrocie miały być tam wpisane. Zasady kompletności nie udało się zrealizować. np. nie są wpisane do KRS’u związki gminne, kościoły, uczelnie wyższe, instytucje kultury.

KRS składa się z 3 rejestrów:

1) Rejestr przedsiębiorców

2) Rejestr stowarzyszeń i innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej

3) Rejestr dłużników niewypłacalnych

KRS prowadzą sądy gospodarcze rejonowe. Zwykle obejmują teren województwa. W województwie śląskim są 4. Ministerstwo Sprawiedliwości może zadecydować, czy będzie ich więcej.

Wpis i kontrola wpisów:

Obok KRS działa Centralna Informacja KRS. Zajmuje się ona prowadzeniem zbioru elektronicznego katalogu dokumentów spółek, udzielaniem informacji z rejestru, tworzeniem i rejestracją.

Zaświadczenia, wyciągi, odpisy, informacje z KRS.

Rejestr jest jawny. Każdy ma prawo do dostępu do tych danych.

Nie trzeba wykazywać interesu co do uzyskania danej informacji, wyciągu, itd.

Wyjątki -> Rejestr dłużników

Każdy ma prawo do wglądu do dokumentów rejestrowych. Prowadzony jest elektroniczny katalog dokumentów spółek.

Art. 8A Ustawy o KRS wymienia te dokumenty (teksty jednolite).

Każdy zainteresowany ma prawo do kopii tych dokumentów.

Centralna Informacja o KRS bezpłatnie udostępnia informacje na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości o podmiotach wpisanych do rejestru. Nazwa firmy, nr KRS, nr NIP, siedziba przedsiębiorcy, organ uprawniony do reprezentacji.

Rejestr 2 – informuje, że dana organizacja otrzymała status organizacji pożytku publicznego.

Dane aktualizowane są raz w tygodniu.

Wpis do KRS -> określone domniemania:

– dane wpisane do rejestru są danymi wpisanymi do rejestru

– podmiot, który jest wpisany do rejestru nie może wobec osób trzecich znajdujących się w dobrej wierze zasłaniać się zarzutami, że wpis nie jest zgodny z faktycznym stanem rzeczy

– każdy podmiot ma 7 dni na wpis lub zmianę informacji (np. wpis nowych członków zarządu)

Art. 17 Ustawy o KRS – dane niezgodne ze zgłoszeniem, dane nieobjęte wnioskiem -> sąd wpisał przez pomyłkę. Nie można się tym zasłaniać, jeżeli przedsiębiorca nie zgłosił się, żeby to zmienić.

Podmiot rejestrowany ponosi odpowiedzialność za szkody spowodowane zgłoszeniem niewłaściwych danych, jeśli takie wpisane są na jego wniosek.

1. Skutki prawne:

– wpisy deklaratoryjne – potwierdzające fakt

– wpisy konstytutywne – skutki prawne powstają z momentem wpisu

Gdy przepis wyraźnie do przew. -> wpis konstytutywny.

(wpisy, na podstawie których powstaje podmiot -> wszystkie wpisy spółek prawa handlowego -> powołujące je to wpisy konstytutywne; podwyższenie kapitału zakładowego)

2. Wpisy:

1) charakter pozytywny – nowa informacja do rejestru

2) charakter negatywny – wpisy wykreślające

3. Wpisy dokonywane:

1) na wniosek

2) z urzędu (np. wpis o ogłoszeniu upadłości)

Zasadą jest, że wpisy dokonywane są na wniosek.

4. Wpisy:

1) obowiązkowe

2) fakultatywne – takie wnioski bardzo rzadko się pojawiają, wniosek o wpis o majątkowych stosunkach małżeńskich – wspólnicy handlowych spółek osobowych

Postępowanie o wpis do KRS to postępowanie szczególne.

Wszystkie wnioski o wpis składane są na urzędowych formularzach. Dostępne są one na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości.

Wniosek od razu podlega opłacie:

– handlowe spółki osobowe – 800 zł

– spółki kapitałowe – 1500 zł

Wniosek z załącznikami + dowód opłaty sądowej za wpis + opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Wniosek nieprawidłowo opłacony czy nie na urzędowym formularzu -> zwrot wniosku ze wskazaniem braku. W terminie 7 dni od zwrotu – poprawki -> wtedy przyjmuje się, że z 1-szym terminem.

Zwrotowi podlega także wniosek nieprawidłowo wypełniony.

Po dokonaniu badania formularzowego -> badanie materialne wniosku – art. 23. Sąd bada, czy dołączone dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa. Sąd Rejestrowy może badać, czy dane zgłoszone do rejestru są zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, jeżeli ma w tym względzie uzasadnione wątpliwości.

Do rejestru przedsiębiorców wpisuje się (art. 36):

– wszystkie spółki handlowe

– europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych

– spółka europejska

– spółdzielnie, spółdzielnie europejskie

– przedsiębiorstwa państwowe

– jednostki badawczo-rozwojowe

– towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

– inne osoby prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają wpisowi do rejestru stowarzyszeń…

– oddziały przedsiębiorstw zagranicznych

Rozporządzenie wykonawcze do ustawy -> Rozporządzenie w sprawie szczegółowego prowadzenia rejestrów.

Kodeks Spółek Handlowych przewiduje przy każdym podmiocie, co jest konieczne we wniosku.

Fundacja, która z założenia ma na celu działalność non-profit -> rejestr stowarzyszeń. Jeśli prowadzi działalność gospodarczą, podlega również drugiemu wpisowi -> do rejestru przedsiębiorców.

Rejestr stowarzyszeń:

– stowarzyszenia

– inne organizacje społeczne i zawodowe

– fundacje

– publiczne zakłady opieki zdrowotnej

– informacje o uzyskaniu statusu organizacji pożytku publicznego

Wpisy do rejestru stowarzyszeń nie podlegają obowiązkowemu ogłoszeniu w Monitorze.

Rejestr dłużników niewypłacalnych:

– osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli została ogłoszona ich upadłość lub jeżeli wniosek został prawomocnie oddalony – bo przedsiębiorca nie ma środków na postępowanie upadłościowe (wpisywany z urzędu)

– umorzono egzekucję z braku środków na postępowanie

– wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, którzy całym majątkiem ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub wniosek został odrzucony (z braku środków)

– dłużnicy, którzy zostali zmuszeni do ujawnienia majątku

– osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa do prowadzenia działalności czy prawa do bycia członkiem zarządu, pełnomocnikiem w przedsiębiorstwie państwowym, spółce handlowej, spółdzielni

– osoby, które zalegają z alimentami

Nie podlegają one ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

W przypadku wykreślenia dane nie są w ogóle ujawniane.

Dział IV Rejestru Przedsiębiorców – dane dotyczące zaległości ZUS, podatkowych, upadłości, egzekucje. Nie są objęte domniemaniem prawdziwości.

KSH – 2000 r. Od 01.01.2001 r.

Zastąpił Kodeks Handlowy z 1934 roku.

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego. 1996 rok – początek prac nad projektem.

Nawiązuje do rozwiązań Kodeksu Handlowego. Spełnia zasadę kontynuacji.

Dostosowany do regulacji unijnych.

Obejmuje 631 artykułów.

Wchodził w życie wraz z dwoma innymi aktami prawnymi (Prawo działalności gospodarczej, Ustawa o KRS).

Nowe spółki – spółka partnerska i spółka komandytowo-akcyjna.

Łączenie, podział, przekształcenie spółek handlowych – szczegółowa regulacja.

KSH zawiera też przepisy karne.

Art. 2 KSH – w sprawach nieuregulowanych w KSH zastosowanie znajdują przepisy KC (lex specialis w stosunku do KC)

Ograniczona autonomia w stosunku do regulacji prawa handlowego. Właściwość, natura stosunku spółki, przepisy KC należy stosować odpowiednio.

Spółki osobowe:

– istotne jest to, kto jest wspólnikiem

– oparte są na wzajemnym zaufaniu

– nie mają osobowości prawnej

Spółka cywilna w ogóle nie jest podmiotem prawa, umowa pomiędzy wspólnikami nie powoduje powstania żadnego tworu prawnego.

Pozostałe spółki osobowe (poza spółką cywilną):

– Art.. 8 KSH przyznaje im zdolność prawną, mogą występować samodzielnie, stanowią odrębny podmiot, spółka zaciąga zobowiązania (nie wspólnicy!!!)

– odpowiedzialność – wspólnicy sami odpowiadają za zobowiązania spółki, co do zasady jest to odpowiedzialność osobista i solidarna, każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania własnym majątkiem

– spółka jawna – odpowiedzialność ma charakter subsydiarny – wierzyciel najpierw zagląda do majątku spółki (egzekucja), dopiero później, gdy ta egzekucja jest nieskuteczna – do majątku wspólników

– spółka partnerska – zwolnienie z odpowiedzialności osobistej partnerów za zobowiązania wspólników, które powstały w związku z wykorzystywaniem wolnego zawodu przez pozostałych partnerów

– spółka komandytowa – komandytariusze – odpowiedzialność ograniczona do wysokości sumy komandytowej, komplementariusze odpowiadają całym swoim majątkiem

– spółka komandytowo-akcyjna – akcjonariusze w ogóle nie odpowiadają za zobowiązania spółki

– prowadzenie spraw spółki i reprezentacja wykonywana jest przez wszystkich wspólników (nie ma organów)

– prowadzenie spraw spółki – podejmowanie decyzji w sprawach wewnętrznych spółki

– reprezentacja – składanie oświadczeń woli innym spółkom (podejmowanie innych działań na zewnątrz spółki)

W spółce partnerskiej może pojawić się zarząd.

W spółce komandytowo-akcyjnej może pojawić się rada nadzorcza.

– brak wymogów kapitałowych – nie ma konieczności nakładów kapitałowych, dopuszcza się jako wkład własną pracę i usługi

Kodeks Spółek Handlowych jest aktem szczególnym w stosunku do Kodeksu Cywilnego.

W sprawach nieuregulowanych przez KSH stosuje się przepisy KC.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej – 2003 r. – ogólne zasady związane z podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej. Ustawa o charakterze publiczno-prywatnym – państwo ingeruje w te stosunki.

Normy prawa publicznego:

– Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym – reguluje zasady rejestracji przedsiębiorców.

-> ewidencja działalności gospodarczej – osoby fizyczne, ustawa o swobodzie gospodarczej przewiduje ją

-> KRS – przewidziany przez ustawę o swobodzie gospodarczej

KRS:

1. Rejestr przedsiębiorców – ci, którzy wykonują działalność gospodarczą

2. Rejestr stowarzyszeń – z innych instytucji nie prowadzących działalności gospodarczej

3. Rejestr dłużników niewypłacalnych

Spółka – forma współpracy pomiędzy podmiotami, które zamierzają prowadzić działalność gospodarczą.

Ze względu na miejsce regulacji spółki dzielimy na:

– cywilne -> KC

– handlowe -> KSH

Spółki handlowe:

1. jawna

2. partnerska

3. komandytowa

4. komandytowo-akcyjna

5. z ograniczoną odpowiedzialnością

6. akcyjna

Nie można utworzyć spółki, która nie jest przewidziana przepisami prawa – lista spółek jest zamknięta.

Wspólnota mieszkaniowa – działa podobnie jak spółka handlowa.

Ze względu na cechy ogólne spółki dzielimy na: (Art.. 4 KSH)

– osobowe (cywilna, 1-4)

– kapitałowe (5-6)

Przed zawarciem umowy należy sprawdzić, z kim mamy do czynienia, kim jest ten ktoś, kto przyszedł negocjować / zawierać kontrakt. Często te rzeczy są pomijane, co powoduje później problemy. Konsekwencje zawarcia takiej umowy są takie, że drugiej strony nie będzie ten kontrakt wiązał. Takie konsekwencje czasami wychodzą na jaw po kilku latach obowiązywania kontraktu.

Jeżeli chodzi o Europę, to większość systemów prawa wewnętrznego przewiduje udostępnianie informacji o przedsiębiorcach – funkcjonują stosowne rejestry sądowe.

Nasz system prawny przewiduje, że osobą prawną jest ten, komu ustawa przyznaje osobowość prawną. Np. u nas spółka komandytowo-akcyjna jest niepełną osobą prawną, ale w prawie austriackim spółka taka ma pełną osobowość prawną. Takie kwestie trzeba już na początku wyjaśnić.

Umowami nazywane są czynności prawne, w których dokonaniu uczestniczą dwie lub więcej strony i które dochodzą do skutku w wyniku złożenia przez wszystkie strony zgodnych oświadczeń woli. Zawarcie umowy polega na złożeniu zgodnych co do treści oświadczeń woli. Ten wymóg zgodności uległ pewnemu osłabieniu na podstawie art. 68¹ KC. To złożenie zgodnych oświadczeń woli ma przede wszystkim polegać na tym, że wszystkie strony składają oświadczenia, które mają to samo znaczenie i wyrażają zamiar wywołania jednolitych skutków prawnych, które polegają na ustanowieniu, zaktualizowaniu, ale także zniesieniu lub zmianie określonych norm postępowania, a w konsekwencji zniesieniu lub zmianie stosunków prawnych.

Oświadczenia woli, podobnie jak przepisy prawa, podlegają wykładni. Zgodnie z art. 65 w umowach należy szukać przede wszystkim zgodnego zamiaru stron i celu umowy, a nie patrzeć na dosłowne brzmienie umowy. Jeżeli w drodze wykładni jesteśmy w stanie ustalić takie samo znaczenie dla wszystkich oświadczeń woli, to znaczy, że umowa doszła do skutku. Jeżeli w drodze wykładni ustalimy, że strony miały coś zupełnie innego na myśli, to znaczy, że umowa nie została zawarta.

Sposób dojścia przez strony do konsensu, czyli uzgodnienia treści tych oświadczeń woli, nazywany jest sposobem lub trybem zawarcia umowy. KC reguluje trzy sposoby zawarcia umowy:

– ofertę i jej przyjęcie

– negocjacje (wcześniej w KC nosiły nazwę rokowań)

– przetarg (występuje w dwóch odmianach – aukcji i przetargu w ścisłym słowa znaczeniu)

Nie można również wykluczyć dojścia do konsensu w inny sposób.

Wybór sposobu zawarcia umowy przez strony nie wyklucza zawarcia umowy w innym trybie. Strony mogą swobodnie przechodzić z jednego trybu zawarcia umowy do innego.

Przepisy art. 66-72 odnoszą się do wszystkich rodzajów umów:

– obligacyjnych (uzupełnione przez art. 384-396)

– umów rozporządzających z zakresu prawa rzeczowego

– umów z dziedziny prawa na dobach niematerialnych

– umów prawa spadkowego

– umów małżeńskiego prawa majątkowego

Mają także zastosowanie do umów powodujących powstanie stosunku prawnego, ale także do tych nakierowanych na zmianę lub ustanie stosunku prawnego.

Oceniając, czy doszło do zawarcia umowy, bierzemy pod uwagę te przepisy, które obowiązują w dacie składania oświadczeń woli.

Można wyróżnić pełnomocnictwo:

– do dokonywania czynności prawnych (traktowane jest jako pełnomocnictwo materialne)

– do dokonywania czynności sądowych (pełnomocnictwo sądowe)

Pełnomocnictwo to również stosunek prawny lub oznaczenie pełnomocnictwa w dokumencie.

Pełnomocnictwo może być oparte o tzw. stosunek podstawowy, który jednocześnie jest stosunkiem wewnętrznym pomiędzy mocodawcą a pełnomocnikiem, który jest niezależny co do zasady od pełnomocnictwa. Klasycznym stosunkiem wewnętrznym jest np. umowa o pracę.

Źródłem pełnomocnictwa może być np. umowa o pracę, umowa zlecenie, umowa agencyjna.

Stosunek związany z pełnomocnictwem stanowi stosunek prawny będący podstawą pełnomocnictwa. Istnienie tego stosunku podstawowego nie jest jednak warunkiem skuteczności udzielenia pełnomocnictwa. Może być tak, że mamy pełnomocnictwo, a nie ma żadnego stosunku podstawowego.

Udzielenie pełnomocnictwa następuje przez jednostronne oświadczenie woli mocodawcy, które jest skierowane do osoby, która ma być pełnomocnikiem. Pełnomocnictwo ma charakter czynności prawnej upoważniającej – czyli samo pełnomocnictwo nie powoduje, że pełnomocnik jest zobowiązany do podjęcia jakiegokolwiek działania. Ewentualne zobowiązanie do działania w imieniu mocodawcy może wynikać ze stosunku podstawowego, np. pracownik jest zobowiązany podejmować te działania, które są objęte treścią umowy o pracę.

Samo udzielenie pełnomocnictwa nie rodzi zobowiązania po stronie pełnomocnika. Pełnomocnictwo daje tylko upoważnienie do działania, nie daje obowiązku. Pełnomocnictwo nie jest też czynnością, gdzie następuje rozporządzenie jakimś prawem.

Dla udzielenia pełnomocnictwa konieczne jest posiadanie takiego zakresu zdolności do czynności prawnych, jakiego wymaga czynność prawna, która ma być dokonana przez pełnomocnika. I tak np. jeśli mamy częściowo ubezwłasnowolnionego, to nie może on dać pełnomocnictwa do czynności, której sam dokonać nie może.

Pełnomocnikiem natomiast może być również osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych. Ta okoliczność nie ma wpływu na skuteczność czynności dokonanej przez pełnomocnika.

W naszym systemie prawnym pełnomocnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna. W przypadku udzielenia pełnomocnictwa osobie prawnej, osoba ta będzie działała przez swoje organy – organ będzie występował jednak jako pełnomocnik mocodawcy.

Np. jeśli spółka z o. o. X1 udzieliła pełnomocnictwa do zawarcia kontraktu spółce z o. o. X2, to wobec osoby trzeciej będzie występował zarząd tej spółki, będzie jednak reprezentował spółkę X1.

Pełnomocnikiem może też być niepełna osoba prawna, która wg artykułu 33¹ KC ma jednak zdolność prawną (np. spółka jawna, komandytowa, partnerska).

Co do zasady pełnomocnictwo może być dokonane w dowolnej formie. Świadome tolerowanie działania innej osoby jako pełnomocnika może być traktowane jako konkludentne udzielenie pełnomocnictwa. Zgodnie z art. 99 paragraf 2 KC, udzielenie pełnomocnictwa tzw. ogólnego powinno być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Zgodnie z art. 99 paragraf 1 KC, jeżeli do ważności czynności prawnej jest potrzebna szczególna forma, to także pełnomocnictwo do dokonania takiej czynności musi być dokonane w tej formie. Na przykład pełnomocnictwo do zbycia nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego, ponieważ art. 155 KC przewiduje, że do rozporządzania nieruchomością wymagany jest akt notarialny.