Możliwość komentowania Rodzaje trybu przetargowego została wyłączona

Na gruncie regulacji znowelizowanej w 2003 roku mamy dwa rodzaje przetargów:

– aukcje (przetarg ustny)

– przetarg (przetarg pisemny)

Rozróżnia się w doktrynie inne podziały przetargu:

– w zależności od kręgu adresatów ogłoszenia: przetarg otwarty (będzie odbywał się na podstawie ogłoszenia skierowanego do nieoznaczonego kręgu adresatów, np. ogłoszenie w prasie), przetarg ograniczony (zaproszenie jest kierowane do poszczególnych osób, zwany też czasami przetargiem zamkniętym)

– przetargi ograniczone ii nieograniczone – w zależności, czy osoby biorące udział w przetargu muszą mieć określone kryteria, np. co do kwalifikacji zawodowych

– przetarg obligatoryjny (wynika z przepisów) i fakultatywny (przetarg z KC). Np. w prawie upadłościowym zbycie przedsiębiorstwa ma formę przetargu fakultatywnego (ale forma jest obligatoryjna)

– przetarg prywatny i przetarg publiczny (w zależności od tego, jaki podmiot go organizuje)

Istotne jest to, aby odróżnić przetarg w znaczeniu cywilnoprawnym od licytacji publicznej, która jest przeprowadzona przez komornika w postepowaniu egzekucyjnym. Przetarg egzekucyjny nie jest bowiem zaliczany do cywilnoprawnego trybu zawarcia umowy – stanowi on spieniężenie przedmiotu egzekucji w celu przymusowego wyegzekwowania należności. Nabycie przedmiotu w ramach licytacji publicznej w trybie postępowania egzekucyjnego nie rodzi odpowiedzialności za wady przedmiotu (dotyczy to nieruchomości).

Możliwość komentowania Aukcja i przetarg została wyłączona

Polski KC jest pod tym względem wyjątkiem. Zwykle regulowane są w kodeksach cywilnych oferty i negocjacje. W naszym KC są jeszcze uregulowane aukcje i przetarg.

Przepisy o aukcjach i przetargu zostały wprowadzone do KC nowelizacją z 1991 roku. W 2003 roku nastąpiła zmiana przepisów dotyczących przetargu i aukcji. Przede wszystkim, wyodrębniono dwa rodzaje przetargu:

– aukcję (przetarg ustny)

– przetarg (przetarg pisemny, w przepisach KC po prostu przetarg)

W ramach nowelizacji z 2003 roku wyraźnie dopuszczono możliwość odwołania lub zmiany warunków aukcji lub przetargu, o ile odpowiednie zastrzeżenie zawarto w treści pierwotnego ogłoszenia.

W artykule 70¹ paragraf 4 normatywnie potwierdzono istnienie tzw. umowy przetargowej (koncepcji porozumienia przetargowego). Przyznanie organizatorowi aukcji, którego oferta została przyjęta, prawa do dochodzenia zawarcia umowy, jeżeli ważność tej umowy zależy od spełnienia dodatkowych warunków. Wprowadzono regulację dotyczącą skutków wniesienia wadium przetargowego. Rozszerzono krąg osób uprawnionych do żądania unieważnienia umowy.

Przetargi dzielimy na:

– przetarg z KC, jako jeden z trybów zawarcia umowy, który jest indywidualnie uregulowany przez organizatora przetargu, a regulacja przetargu wynika z regulaminu przetargu

– przetargi na podstawie innych ustaw

– przetargi na zamówienia publiczne (Ustawa prawo zamówień publicznych)

Postępowanie przetargowe jest odrębnym od oferty i jej przyjęcia trybem zawarcia umowy, natomiast nie ma wątpliwości co do tego, że tryb przetargowy wywodzi się i jest głównie oparty o konstrukcję oferty i jej przyjęcia.

Możliwość komentowania Informacje poufne została wyłączona

Art. 72¹ KC – zgodnie z tym przepisem, jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga strona jest obowiązania do ich nieujawniania innym osobom a także do niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły inaczej. W razie nienależytego wykonania tego obowiązku można żądać od drugiej strony naprawienia szkody poniesionej wskutek ujawnienia i wykorzystania informacji poufnych oraz wydania korzyści uzyskanych z wykorzystaniem informacji poufnych.

Przede wszystkim ten przepis dotyczy tylko informacji, które dotyczą negocjującej strony, a najczęściej przedsiębiorstwa prowadzonego przez tą stronę, a nie są powszechnie znane i które zostały ujawnione drugiej stronie wyraźnie z zastrzeżeniem poufności.

W toku negocjacji bardzo często dochodzi do ujawnienia tajemnic przedsiębiorstwa, najczęściej jest to wiedza o charakterze technicznym, czasami informacje o charakterze organizacyjnym.

Ta regulacja KC może pozostawać w zbiegu z przepisami ustaw szczególnych dotyczących ochrony tajemnic przedsiębiorstwa. Przede wszystkim Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, która za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża to lub narusza interes przedsiębiorcy. Przez tajemnicę przedsiębiorstwa, w rozumieniu tej ustawy, rozumie się przy tym niepodane do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne i organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje, które mają wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Regulacja KC obejmuje wszystkie nieupublicznione informacje, więc zakres KC w tej materii jest szerszy. Obowiązek wynikający z art. 72² należy interpretować szeroko – to znaczy, że strona nie może wykorzystywać informacji, które są udostępnione w toku negocjacji, w innym celu niż zawarcie umowy.

Odpowiedzialność z art. 72¹ jest odpowiedzialnością z umowy. Poszkodowany może dochodzić naprawienia pełnej szkody, o ile tylko ta szkoda pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z naruszeniem poufności informacji. Może dotyczyć również przyszłych zysków utraconych w związku w ujawnieniem przez drugą stronę informacji w toku negocjacji, np. wypuszczenie na rynek konkurencyjnego produktu.

Możliwość komentowania Chwila zawarcia umowy w toku negocjacji została wyłączona

Zgodnie z art. 72 paragraf 1 KC, umowa zawarta w toku negocjacji zostaje zawarta dopiero wtedy, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich postanowień, które były przedmiotem negocjacji. Przepis nie ma charakteru bezwzględnie obwiązującego – w umowie o negocjacje strony mogą umówić się inaczej.

Jeśli strony nic nie postanowiły, to wszystko co było przedmiotem negocjacji musi uzyskać konsens.

Może się zdarzyć, że jak strony przystąpiły do sporządzania umowy i w paragrafie 1 określiły cenę, a w paragrafie X doszły do tego, kiedy zostanie wykonany przedmiot zobowiązania i jedna ze stron podaje datę nie braną przez drugą pod uwagę (co może spowodować dodatkowe koszty dla tej strony), wówczas strony mogą wrócić do paragrafu 1 i go renegocjować.

Możliwość komentowania Rozmiar odszkodowania została wyłączona

Tradycyjnie, w doktrynie prawa cywilnego, przyjmuje się, że odpowiedzialność z tytułu culpa in contrahendo ograniczona jest tylko do tzw. ujemnego interesu umowy, który obejmuje zasadniczo wydatki, które strona poniosła, wdając się w negocjacje. W zależności od długości i stopnia skomplikowania negocjacji, mogą to być bardzo istotne wydatki. Nie wchodzą tutaj w grę ewentualne zyski, które strona by uzyskała, gdyby umowa została zawarta (podjęcie negocjacji nie zobowiązuje stron do zawarcia umowy).

Jeżeli strony zawierają porozumienia dotyczące negocjacji, np. takie, że zobowiązują się do prowadzenia negocjacji równoległych z innymi partnerami, to wówczas odpowiadają na podstawie zawartego kontraktu o negocjacje.

Możliwość komentowania Porozumienia, które regulują przebieg negocjacji została wyłączona

Coraz częściej spotykamy się z takimi porozumieniami, które regulują procedurę prowadzenia negocjacji. W doktrynie dokonuje się podziału porozumień nazywanych listem intencyjnym lub umową o negocjacje, są to:

– porozumienia, które organizują sposób prowadzenia negocjacji i nadają im określone ramy prawne. Dotyczą tego, kiedy się będą strony spotykały, kto będzie ponosił koszty związane z negocjacjami, kto będzie protokołował…

– porozumienia, które odnoszą się bezpośrednio do przedmiotowego zakresu oraz treści negocjowanej umowy. Mogą one już ramowo określać, o co stronom chodziło (co strony negocjują)

Nigdy ani listy intencyjne ani umowy o negocjacje nie mogą zobowiązywać stron do zawarcia umowy, która będzie przedmiotem negocjacji. Konstrukcją prawną, która pozwala zobowiązać strony do zawarcia umowy, jest konstrukcja umowy przedwstępnej.

Najsłabszy skutek mają te porozumienia przedkontraktowe, których strony zobowiązują się tylko i wyłącznie do tego, że będą prowadzić negocjacje w sposób lojalny, w dobrej wierze, z dołożeniem należytej staranności zmierzającej do zawarcia umowy docelowej.

Bardziej doniosłe znaczenie będą mieć te porozumienia przedkontraktowe, które będą nakładały na negocjujące strony skonkretyzowane obowiązki, jak np. określenie okoliczności, w których może dojść do zerwania negocjacji. Mogą się też pojawić zobowiązania co do prowadzenia równoległych negocjacji.

Najdalej idące skutki prawne wywierają te porozumienia, które dotyczą już bezpośrednio postanowień umowy ostatecznej (negocjowanej). Chodzi przede wszystkim o umowy zawierane już na etapie zaawansowanych negocjacji, których strony uznają określone postanowienia umowy za ostatecznie uzgodnione i zobowiązują się do ich nie renegocjowania w przyszłości.

– porozumienia, które zawierają zobowiązania do spełnienia oznaczonych świadczeń, które co do zasady mają być elementem negocjowanej umowy, albo do podjęcia określonych prac przygotowawczych. Często jest tak, że jedna strona musi coś przygotować – zobowiązuje się do tego, że np. uzyska grunt, zacznie coś budować itd.

Odpowiedzialność za szkodę, która jest wyrządzona przez nielojalne prowadzenie negocjacji

KC stanowi, że strona, która prowadziła lub rozpoczęła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, a w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest zobowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że druga strona liczyła na zawarcie umowy. Art. 72 paragraf 2 podaje jako przykład naruszenia dobrych obyczajów rozpoczęcie lub prowadzenie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy.

Z punktu widzenia odpowiedzialności nie ma znaczenia motyw, jaki skłonił nielojalną stronę do podjęcia negocjacji. W doktrynie przedmiotu wskazuje się inne przykłady tzw. niedozwolonych praktyk negocjacyjnych, które będą mieściły się w dyspozycji art. 72:

– prowadzenie negocjacji przez podmiot pomimo jego świadomości, że nie jest w stanie wykonać świadczenia, do którego ma zobowiązać go umowa

– fałszywe przedstawianie okoliczności faktycznych i podstępne wprowadzenie w błąd partnera negocjacyjnego

– celowe i nieuzasadnione opóźnianie negocjacji, polegające na nieuzasadnionym żądaniu renegocjacji i kwestionowaniu w kolejnych stadiach postępowania postanowień, które zostały już uzgodnione

– odmowa dalszego prowadzenia negocjacji bez podania uzasadnionego powodu albo niepowiadomienie drugiej strony o odstąpieniu od negocjacji

Odstąpienie od negocjacji tylko wyjątkowo może stanowić przyczynę odpowiedzialności z tytułu winy kontraktowania. Podjęcie negocjacji nie ma bowiem charakteru wiążącego.

Wątpliwości budzi także odpowiedzialność z tytułu culpa in contrahendo w przypadku prowadzenia równoległych negocjacji z innymi partnerami (chodzi o zawarcie takiej samej umowy). W tym wypadku również będzie budziła wątpliwości przesłanka zastosowania przepisów o negocjacjach równoległych. Przesłanką tej odpowiedzialności jest tylko zawinione zachowanie, które narusza dobre obyczaje.

Ciężar dowodu w postępowaniu o odszkodowanie z tytułu winy w kontraktowaniu będzie spoczywał na osobie, która będzie dochodziła odszkodowania – ten, którego interes został naruszony podczas negocjacji, będzie musiał udowodnić, że druga strona naruszyła dobre obyczaje w toku tych negocjacji (zawinione zachowanie).

Możliwość komentowania Na czym polegają negocjacje? została wyłączona

Przede wszystkim polegają na wypracowaniu przez dwie lub więcej stron umowy wspólnego projektu umowy i w toku tych negocjacji następuje tzw. ucieranie się stron – obydwie strony próbują dojść do kompromisu co do poszczególnych postanowień projektu umowy.

Jeżeli strony negocjacji nie postanowią inaczej, do zawarcia umowy w trybie negocjacji konieczne jest objęcie konsensem wszystkich postanowień, które były przedmiotem negocjacji. Co jest istotne, w każdej fazie negocjacji strony mogą przejść na tryb ofertowy. Tym momentem przełomowym jest zawarcie umowy. Strony się spotykają, przygotowują projekt, poszczególne postanowienia sobie negocjują, itd., po czym jedna ze stron przygotowuje ofertę – przechodzimy wówczas do regulacji oferty.

Możliwość komentowania Zastosowanie trybu negocjacji została wyłączona

Tryb negocjacji znajduje zastosowanie przede wszystkim do umów o skomplikowanej i nietypowej treści, których uzgodnienie będzie wymagało współdziałania obydwu stron. Ponadto, w ramach negocjacji często zawierane są umowy nienazwane (niestypizowane w przepisach prawa). Nie są zawierane umowy proste (które są zawierane najczęściej w trybie umów adhezyjnych, czyli takich typowych umów, które zawieramy w obrocie i w których jedna ze stron, słabsza ekonomicznie, nie ma prawa zmiany – są to umowy przez przystąpienie; klasycznym tego przykładem są umowy ubezpieczeniowe, umowy bankowe – tutaj w ogóle nie występuje tryb negocjacji).

Możliwość komentowania Negocjacje została wyłączona

Jeśli chodzi o zawarcie umowy w trybie negocjacji, to obowiązują tutaj przepisy artykułów 71, 72 i 72¹ KC. Po zmianach dokonanych w 2003 roku termin „rokowania” został zastąpiony nazwą „negocjacje”.

Po pierwsze, ustawodawca rozszerzył zakres zastosowania reguły interpretacyjnej z art. 71 – przepis ten dotyczy określenia charakteru prawnego ogłoszeń, reklam, cenników i w razie wątpliwości, kiedy nie wiemy, jaki to ma charakter, to kodeks nam nakazuje poczytywać takie oświadczenia jako zaproszenie do zawarcia umowy.

Art. 72² wprowadza nam nową regulację, dotyczącą odpowiedzialności za szkodę, która została wyrządzona w fazie przedkontraktowej w związku z prowadzeniem negocjacji, z naruszeniem dobrych obyczajów. Jest to tzw. odpowiedzialność za winę w kontraktowaniu (culpa in contrahendo).

Po raz pierwszy w art. 72¹ paragraf 1 KC uregulowane zostało niedochowanie poufności w trakcie negocjacji, czyli ujawnienie i wykorzystanie informacji poufnych, które były konieczne do ujawnienia w toku negocjacji.

Możliwość komentowania Pismo potwierdzające zawarcie umowy została wyłączona

Poza tzw. modyfikującym przyjęciem oferty (przyjęciem oferty ze zmianami lub uzupełnieniami), drugim wyjątkiem od zasady lustrzanego odbicia jest instytucja pisma potwierdzającego, która została uregulowana w art. 77¹ KC. Ten przepis przewiduje, ze w wypadku gdy umowę, która została zawarta bez zachowania w formie pisemnej jedna ze stron niezwłocznie potwierdzi w piśmie skierowanym do drugiej strony, a pismo to zawiera uzupełnienia lub zmiany umowy nie zmieniające istotnie treści tej umowy, to strony wiąże umowa o treści określonej w piśmie potwierdzającym – czyli strony wiąże umowa ze zmianami i uzupełnieniami wprowadzonymi w piśmie potwierdzającym. Warunkiem jest, aby te zmiany i uzupełnienia nie dotyczyły istotnej treści umowy.

Przepis art. 77¹ KC przewiduje, że druga strona może niezwłocznie sprzeciwić się treści tego pisma potwierdzającego. Przepis dotyczy tylko i wyłącznie obrotu dwustronnie profesjonalnego, czyli tylko umów zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami.  To dotyczy umów, które są zawarte bez dochowania formy pisemnej, czyli nie stosuje się tego przepisu w sytuacji, kiedy ustawa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Umowa nie będzie zawarta na piśmie także wtedy, gdy oświadczenie tylko jednej ze stron jest zawarte na piśmie.

Pismo potwierdzające powinno być wysłane niezwłocznie po zawarciu umowy, czyli w czasie możliwie jak najkrótszym, przy czym ten najkrótszy czas ustalamy w oparciu o praktykę pomiędzy stronami.

Pismo potwierdzające powinno spełniać wymogi formalne z art. 78 paragraf 1, czyli własnoręczny podpis przedsiębiorcy lub osób, które są uprawnione do reprezentacji. Może być też to dokument elektroniczny opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym i powinien zawierać treść, która pozwala na indywidualizację potwierdzanej umowy. Spełnienie tych przesłanek ma taki skutek, że strony wiąże umowa na warunkach określonych w piśmie potwierdzającym.